Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο:
“Ο ΠΑΠΑΣ ΛΕΩΝ Α΄ ως γέφυρα διαλόγου μεταξύ Ανατολής και Δύσης”
Θεολογική Σχολή Α.Π.Θ.: 20 – 21 Απριλίου 2015
Χαιρετισμός Κοσμήτορα
Ὀρθοδοξίας ὁδηγέ,
εὐσεβείας Διδάσκαλε καὶ σεμνότητος,
τῆς οἰκουμένης ὁ φωστήρ,
τῶν ὀρθοδόξων θεόπνευστον ἐγκαλλώπισμα,
Λέον σοφέ,
ταῖς διδαχαῖς σου πάντας ἐφώτισας, λύρα τοῦ Πνεύματος·
Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἤμων.
Ασφαλώς δύσκολα θα εύρισκε κανείς καλύτερη περιγραφή της προσφοράς του πάπα Λέοντα Α΄ στην Εκκλησία από αυτήν του υμνογράφου που συνέθεσε το απολυτίκιο του πλαγίου δ´ ήχου προς τιμήν του αγίου. Ο καθοριστικός του ρόλος στην ορθή διατύπωση της πίστης είναι αδιαμφισβήτητος και το παρόν συνέδριο θα φωτίσει αναμφίβολα όλες τις πλευρές αυτού του ρόλου.
Χαιρετίζοντας όμως το συνέδριο θα ήθελα να επισημάνω μια πλευρά της προσωπικότητας του αγίου που συχνά επισκιάζεται από τη μεγάλη συμβολή του στα θεολογικά γράμματα, αν και ο υμνογράφος του το επισημαίνει, καθώς στον δεύτερο στίχο, αμέσως μετά από την προσφώνηση “Ὀρθοδοξίας ὁδηγέ”, συμπληρώνει: “εὐσεβείας Διδάσκαλε καὶ σεμνότητος”. Και είναι ακριβώς αυτή η ευσέβεια και η σεμνότητα του πάπα Λέοντα που τον καθιστούν σήμερα, σε μια εποχή που ο κόσμος ολόκληρος δείχνει να βρίσκεται σε μια συνεχή αναζήτηση νέων προσανατολισμών και νέων αξιών, περισσότερο επίκαιρο παρά ποτέ.
Ένα επεισόδιο που περιγράφεται γλαφυρά στο συναξάρι του πιστοποιεί αυτή την πλευρά της προσωπικότητάς του. Πρόκειται για τη συνάντηση του Λέοντα με τον άνθρωπο που σκόρπισε τόσο τρόμο στην Ευρώπη της εποχής που δίκαια επονομάστηκε “Μάστιγα του Θεού”. Όταν ο ηττημένος από τον Αέτιο αλλά αρκετά ισχυρός ακόμη Αττίλας επιχειρεί ανασυγκροτώντας τις δυνάμεις του και περνώντας τις Άλπεις, μια επίθεση αντιπερισπασμού κατ’ ευθείαν στη Ρώμη, αυτοκράτορας, σύγκλητος και λαός παράλυτοι από τον τρόμο προστρέχουν στον Λέοντα. Ο πάπας, δεν δίστασε στιγμή. Χωρίς στρατό και όπλα, ντυμένος την αρχιερατική του στολή και επικεφαλής του κλήρου της Ρώμης πήγε να συναντήσει τον βάρβαρο πολεμιστή. Ο Αττίλας ήξερε να αντιμετωπίζει πολέμους και ήξερε πώς να χειριστεί τους εχθρούς του, αλλά απέναντι στον άοπλο ιεράρχη ήταν αμήχανος. Οι ιστορικοί προβάλλουν διάφορες υποθέσεις για τον λόγο της παραίτησης του Αττίλα από την κατάκτηση και τη λεηλασία της Ρώμης, ουδείς όμως μπορεί να αρνηθεί τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξε στην παραίτηση αυτή η αγιότητα και η σεμνότητα του πάπα.
Πραγματώνοντας, λοιπόν, στην ίδια του τη ζωή ο πάπας Λέων το ψαλμικό «οὗτοι ἐν ἅρμασιν καὶ οὗτοι ἐν ἵπποις, ἡμεῖς δὲ ἐν ὀνόματι κυρίου θεοῦ ἡμῶν μεγαλυνθησόμεθα» (Ψαλ 19:8), καθίσταται πραγματικά ένα σύμβολο καταλλαγής και για τη σύγχρονη εποχή και από την άποψη αυτή είναι εξόχως επαινετή η πρωτοβουλία του Τομέα Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Χριστιανικής Γραμματείας, Αρχαιολογίας και Τέχνης του Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ. να προβάλει τη μορφή του ως γέφυρα διαλόγου μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Με αυτές τις λίγες σκέψεις, καλωσορίζω τους συναδέλφους από το εξωτερικό στους χώρους της Θεολογικής Σχολή του Α.Π.Θ. και εύχομαι επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου.
Μιλτιάδης Κωνσταντίνου